Ааспыт нэдиэлэ бээтинсэтигэр, сэтинньи 27 кwнwгэр Олоv9;хо декадатын көрсө Национальнай библиотека историческай саалатыгар «Олоv9;хо ыyыаu3;а» диэн республика бастыv9; фотографтарын хаартыскаларыттан таv9;ыллан оv9;оyуллубут, ыyыах спортивнай, культурнай тwгэннэрин wйэтитэр, көмwс буукубаларынан суруллубут, ураты тупсаu3;ай, уран оv9;оyуулаах альбом иккис кинигэтин сwрэхтэниитэ буолан ааста. Бу альбом-кинигэu3;э Ньурба, Мэv9;э-Хаv9;алас, Хаv9;алас, Чурапчы улуустарыгар буолан ааспыт саха дьоно киэн туттар Олоv9;хотугар анаммыт ыyыахтара сырдатылыннылар.

Филологическай наука доктора, профессор, фольклорист, эпосовед В.В. Илларионов эппиэттээх редактор быyыытынан бу альбом кwн сирин көрөрwгэр wгwс- wтwмэн wлэни оv9;ордо. Василий Васильевич кинигэ тахсарыгар матырыйаалынан хаартысканан улаханнык көмөлөспwт СР Культураu3;а уонна духуобунай сайдыыга министиэристибэтигэр уонна улуустарга махталын биллэрдэ. СР Государственнай мунньаu3;ын (Ил Тwмэн), Олоv9;хо 10 сылын бэлэмнээн тэрийэр Национальнай комитет бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков көмөлөyөөччwтэ Ньургуйаана Илларионова: «Кинигэ-фотоальбому арыйдахха, ханнык улууска хайдах тэрээyиннээх ыyыах ааспыта ырылыччы көстө сылдьар.

Бастакы альбом 2012с. тахсыбыта, онно Сунтаар, Таатта, Уус Алдан, Горнай улуустарыгар, Мирнэй оройуонугар буолбут ыyыахтар wйэтитиллибиттэрэ. Бу иккис альбом тахсыбытыгар Ньурба, Хаv9;алас, Мэv9;э-Хаv9;алас, Чурапчы улуустарын дьаyалталарыгар, культураларын салалталарыгар махталбыт улахан», – диэн билиyиннэрдэ, кинигэни оv9;орууга wлэлэспит дьоv9;v9;о итии-истиv9; эu3;эрдэтин этэн туран, сэмэй бэлэхтэри туттартаата. Олоv9;хо ыyыахтара салгыы да таyымнарын тwyэрбэккэ ситиyиилээхтик ыытылла туралларыгар баu3;арда.

Саха омук историятын тиyэр ураты суолталаах кинигэни киyи хараu3;ын wөрдэр гына тупсаu3;айдык таv9;ан, чочуйан таyаарбыт «Бичик» Национальнай кинигэ кыyатын дириэктэрэ Август Егоров:

–Кэнники сылларга олоv9;хо тылын-өywн оu3;оu3;о өйдөнөр гына кылгатан, ойуулаан-бичиктээн элбэu3;и таyаардыбыт. «Саха боотурдара» серия 16 тома бэчээттэннэ. «Эпические памятники народов мира» диэн сериянан кыргызтар «Манаастара» таu3;ыста, аны алтайдар улуу эпостарын “Маадай Караны” таyаарыахпыт. Ити сиэринэн саха олоv9;хото эмиэ атын омук тылларынан тылбаастанан тарu3;анна. Аныгы олоu3;у кытта тэv9;v9;э хааман, аu3;ыйах сыллааu3;ыта бастакы мультимедийнэй олоv9;хону оv9;орон, сахабыт дьонугар бэлэхтээбиппит. Ыyыах – биyиги, сахалар, духуобунай культурабытын көрдөрөр национальнай өрөгөйбwт муv9;ур чыпчаалын олоv9;хону кытта дьwөрэлэyэн, норуот сомоu3;олоyор, тwмсэр wтwө wгэyигэр кубулуйда. Төрwт wгэстэри сөргwтэргэ улахан суолталаах ыyыахтар ыытыллаллар. Ону оччо-бачча харчыны бараатылар диэн саv9;араллара хомолтолоох. Кыра омук арu3;ааv9;v9;ы культура сабыдыалыгар суураллар кэмигэр маннык альбом тахсара наадалаах, биyирэмнээх. Инникитин wйэлэргэ хаалыаu3;а, кэнчээри көлwөнэлэр көрwөхтэрэ, -- диэн ыллыктаах санаатын wллэyиннэ. Август Васильевич альбом тахсарыгар бииргэ wлэлэспит дьоv9;v9;о, фотографтарга махталын биллэрдэ.

Олоv9;хону сырдатыы, киэv9; араv9;аu3;а тарu3;атыы телевидениетэ суох табыллыбат. «Саха» НКИК президенэ И.М. Андросов: «10 сыл устата ыытыллыбыт Олоv9;хо ыyыаu3;ын устан, харайа сытабыт. «Бичик» wйэтитии wлэтин тиyигин быспакка ыытар, кэлиv9;v9;и кэмv9;э полиграфията олус тубуста. Август Васильевич дьиv9; сахалыы куттаах салайааччы буолан, кинигэ сахалыы тыыннааu3;а биллэр, ол киyини олус wөрдэр. Фотограф wс кwнw быyа тwyэрбит wлэтиттэн кинигэu3;э биир-икки эрэ хаартыската киирдэu3;инэ, кини wлэтэ халтайга хаалар. Онон, инникитин хаартыскаu3;а тwyэрии концепциятын сатаан тэрийиэххэ наада», -- диэн баu3;а санаатын тириэртэ.

Ыyыаu3;ы тэрийэр, тwywлгэни киэргэтэр, ырыаны-тойугу, олоv9;хону оройуттан тутар, бастыv9; спортсменнары, норуот талааннаахтарын тwмэр wлэни ыытааччы – улуустар. Ньурба улууyун аu3;а баyылыга Борис Попов: «Ыyыах сайын кwн уyаан, wрдwкw айыылар саамай чугаyаан турар, дьон алгыс ылар кэмнэригэр ыытыллар сакральнай суолталаах. Төрwт wгэстэрбитин Ыyыах эрэ кэмигэр буолбакка, кwннээu3;и олохпутугар эмиэ тута сылдьабыт. Өрөбwл аайы «Олоv9;хо дьиэтигэр» оyуохай ыытабыт, ыам ыйын 9 кwнwгэр Бwлww эбэ биэрэгэр оyуохай тwywлгэтигэр мустабыт. Киэv9; Ньурба Кыталыктаах кырдалыгар ыытыллыбыт Олоv9;хо ыyыаu3;ын тэрийэргэ, сырдатарга, кинигэu3;э киллэрэргэ бииргэ wлэлэспит дьоv9;v9;о биир дойдулаахтарым ааттарыттан барu3;а махталбын биллэрэбин», -- диэн эттэ. Эмиэ ити кинигэ-альбомv9;а сырдатыллыбыт Мэv9;э-Хаv9;алас, Эллэй эyэбит бастакы ыyыаu3;ын ыспыт сиригэр Эркээни хочотугар Олоv9;хо ыyыаu3;ын ыыппыт Хаv9;алас, тохсус Олоv9;хо ыyыаu3;ын тоu3;ус томтордоох тойон тwywлгэu3;э көрсwбwт Чурапчы улууyун бэрэстэбиитэллэрэ санааларын wллэyиннилэр. Аныгыскы Олоv9;хо ыyыаu3;а таас хайалаах тымныы оройугар w8;өyээ Дьааv9;ыга ыытыллара былааннанар.

ХИФУ «Культурология» кафедратын профессора, доцент Г.С. Попова–Санаайа сорох дьон чороону харандаас угар иyит оv9;остоллор, кытыйаu3;а бытархай мал харайаллар, ону тохтотон, чороону, кытыйаны ытыктаан, сакральнай суолталаан, сиэргэ-туомv9;а, ыyыахха туттуллар эрэ оv9;оруохха наадалааu3;ын бэлиэтээтэ.

Итинник саха норуотун духуобунай сwдw баайын Олоv9;хо ыyыахтарын сырдатар кинигэ-фотоальбом хаачыстыбата, полиграфията тупсубутун wгwс манна мустубут дьон бэлиэтээтилэр, аны Киyилээх хайатынан, саха сылгытынан аар-саарга аатырар Дьааv9;ы сиригэр көрсwөххэ диэри диэн тарu3;астылар.

Баара-суоu3;а 2700 экземплярынан тахсыбыт, 4 улахан улуус ыyыаu3;ын хаартыска нөv9;wө ырылхайдык кэпсиир альбом бwтwөн иннинэ атыылаyарга тиэтэйиv9;!

Марианна Тыртыкова