Россияҕа - Культура,
Саха сиригэр - Арктика сылыгар
Хотугу омуктар тыллара сүппэтин туһугар
Бүтүн Россия эбэ хотун хотугу эргимтэтигэр, Сибииргэ, Уһук Илин (Дальнай Востокка) хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар күн бүгүҥҥэ диэри таба иитэн, кыра нэһилиэктэринэн бытанан олороллор. Соторутааҕыта Москваҕа «Хоту дойду баайа» диэн Бүтүн Россиятааҕы IX быыстака-дьаарбаҥка буолан ааста. Манна уопсайа 14 регионтан хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар мустан, баар кыһалҕалары тула кэпсэтии, талааннаах тарбахтар быыстапкаларын тэрийдилэр. СР Үөрэҕин министиэристибэтин, Национальнай оскуолаларын институтун быһаччы тэрээһиннэринэн «Хотугу дойду педагогиката» диэн Бүтүн Россиятааҕы научнай-практическай конференция ыытылынна. Пленарнай мунньахха Правительство председателин солбуйааччы Ф.В.Габышева Саха сиригэр олохтоох төрүт омуктар култуураларын, тылларын харыстыырга, сайыннарарга республикаҕа ыытыллар үлэ туһунан сырдатта.
Конференцияҕа кыттыыны ылбыт «Бичик» кинигэ кыһатын оҕо уонна үөрэх-методическай литература редакциятын сэбиэдиссэйэ М.Г. Макеева кэпсииринэн, атын регионнар бэрэстэбиитэллэрэ биһиги дойдубутугар бу хайысхаҕа бары салааларынан сүҥкэн улахан үлэ ыытылларын, былаас өттүттэн өйөбүл баарын бэлиэтээтилэр. Үөрэх министерствота бу конференцияны Россия таһымыгар иилээн-саҕалаан ыыппыта да ону кэрэһилиир.
Икки күннээх конференция араас кыһалҕаны кэпсэтэргэ, быһаарарга 8 секциянан тэриллибит үлэтигэр Кэбээйиттэн Сэбээн-Күөл, Нерюнгриттан Иенгра, Абыйтан Майорскай, Үөһээ Халыматтан Нелемнэй уонна Верхоянскай оскуолаларын учууталлара, оҕолоро кытыннылар. Бу үлэни СР Национальнай оскуолаларын институтун үлэһиттэрэ тэрийдилэр. Хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар тылларын чинчийэргэ, харыстыырга институт дириэктэрэ С.С.Семенова салалтатынан ыытыллар үлэ Россия таһымнаах. Ол курдук үгүс научнай үлэһит учебнай пособие, программа, араас бырайыак ааптардара, салайааччылара.
Конференция чэрчитинэн ыытыллыбыт бастыҥ регион, оскуола, үөрэх босуобуйатын, программатын күрэхтэригэр Саха Республиката чахчы да инники күөҥҥэ сылдьарын бигэргэттэ. Ол курдук «Бастыҥ регион» түһүмэх хаһаайына -- Саха сирэ, «Бастыҥ оскуола» -- Майорскай (Абый), «Бастыҥ үөрэх босуобуйата» - «Бичик» кинигэ кыһата таһаарбыт «Юкагирская азбука» (Дёмина Л.Н.), «Бастыҥ программа» -- «Национальнай юкагирской культураҕа программа. 1-11 кл.» (Нелемнэй орто оск., Үөһээ Халыма). Дьүүллүүр сүбэнэн учуонайдар, үөрэх үлэһиттэрэ, «Просвещение» кыһа Санкт-Петербурдааҕы салаата, «Дрофа», «Бичик» бэрэстэбиитэллэрэ үлэлээтилэр.
Кэпсэтиигэ араас боппуруостары сэргэ аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар тылларынан үөрэх кинигэлэрин федеральнай испииһэккэ киллэрэргэ этии көтөҕүлүннэ. Маны тэҥэ Россия араас регионнарыгар олорор олохтоох омуктар күүстэринэн үөрэх кинигэлэрин оҥорорго бөлөхтөрү тэрийэргэ диэн санаа этилиннэ.
Марианна Тыртыкова
