«Муус Хайа» банкетнай саалатыгар ыам ыйын 5 күнүгэр «Тыл кыһата» литературнай түмсүү тэрийиитинэн Суоһааны «Сэттис аан» диэн кинигэтин сүрэхтэниитэ буолан ааста. Аныгы олох күннээҕи сүпсүлгэнигэр ыктаран, үлэҕэ үлүһүйэн, төһө да дьон хоһоону умсугуйан аахпатаҕын иһин, сандал сааспыт чаҕылыйан кэллэҕинэ, таптыыр сүрэх сылаастык көрдөҕүнэ ама ким сүрэҕэ долгуйбат буолуой? Маннык түгэҥҥэ хоһоон хомоҕойо, ырыа ылбаҕайа үрүҥ туллук кэриэтэ өрө көтөн тахсар дьикти кэмнээх.
Анатолий Павлов-Дабыл этэринии, хоһоон диэн киһи ураты туруга, бэйэтин кытта истиҥ кэпсэтиитэ, үөрүүтэ-хомойуута, мунчаарыыта барыта. Хоһоону ааҕа олорон, бэйэҕэр дьүөрэлээҕи буллаххына үөрэҕин, чугастык ылынаҕын. Оттон Суоһааны хоһоонноро табыллыбыт-табыллыбатах тапталы туойбаттар, атыннар, уратылар, сэттис халлааны кытта көстүбэт ситимнээхтэр, онно ааны сэгэтэн биэрэр курдуктар. Киһи диэн киэҥ куйаар кырыллыбыт сорҕото буоларын кэрэһилээн, өбүгэ тыынынан илгийэр, саха кутун уһугуннарар айылҕаны кытта быстыспат ситимнээхтэр.
Ангелина Шадринова, Суоһааны, олоҥхо дойдута Сунтаартан төрүттээх, айар үлэтин «Сунтаар сонуннара» улуус хаһыатыттан саҕалаабыта, библиотекаҕа үлэлээбит буолан, элбэх кинигэни аахпыта, хоһоон түһүлгэлэрин тэрийэн ыыппыта. Билигин «Сахарадио» биир тутаах, киэн туттар үлэһитэ, кини биэриилэрэ киһини толкуйдатар дириҥ ис хоһоонноохтор.
Кырыымпа лыҥкынас тыаһыгар уйдаран, Саха театрын артыыһа Кирилл Семенов, эдэр ыччаттар уонна ааптар бэйэтэ хоһооннору иэйиилээхтик истиҥник аахтылар, поэзия добун долгунугар уйдаран, дьикти киэһэни бэлэхтээтилэр. Сиэн Тиитэп Суоһааны хоһооннорун ырыа оҥорон көтүппүтүн иһитиннэрдилэр.
Ааптары бастакынан кинигэтин бэчээттээн таһаарбыт «Бичик» кыһа дириэктэрэ Август Егоров эҕэрдэлээтэ, сибэкки дьөрбөтүн туттарда:
-- Билиҥҥи кэмҥэ хоһоон жанра аныгы ааҕааччыны соччо сэҥээрдибэтин иһин, дьон болҕомтотун тардар гына биһиги сүрдээх кылгас кэмҥэ интэриэһинэй бырайыак толкуйдаан, кинигэни тупсаҕай тастаан, ойуулаан оҥорон, аудио-дискэлээн таһаардыбыт. Кинигэ тас хаҕа (обложката) голландскай интегральнай переплеттаах, атыттарга майгыннаабат, ураты көстүүлээх. Суоһааны өбүгэ кутун-сүрүн, саха санаатын уһугуннарар дьикти айылгылаах хоһоонньут быһыытынан, ааҕааччыга кэрэхсэниэ, биһирэниэ диэн эрэнэбит. Бу кинигэ салгыы хайдах атыыга барарыттан көрөн, атын бэйиэттэр айымньыларын эмиэ таһааран иһиэхпит, -- диэн эттэ Август Васильевич.
СР суруйааччыларын союһун бэрэссэдээтэлэ Иван Мигалкин:
-- «Бичик» билигин саҥаттан-саҥа, сонунтан-сонун кинигэлэри таһаарар буолла. Мин Москваҕа норуоттар икки ардыларынааҕы суруйааччылар союзтарын съеһигэр сырыттахпына, саха кинигэтин хаачыстыбата европейскай таһымнаах, аныгы ааҕааччыга кэрэхсэнэр гына оҥоһуллар эбит диэн сыаналаабыттарыгар үөрүүм үс төгүл үрдээтэ. Онтон ааптар, Суоһааны, тылы кустук сэттэ өҥүнэн оонньотор, илбиһин иҥэрэр, санаатын таайтаран тиэрдэр. Мин эдэр сылдьан, «Сахам кыргыттара -- ырыам туллуктара» диэн хоһоон суруйбутум. Ол курдук, хомоҕой хоһоон туллуктара хаһан даҕаны кэхтэр диэни билбэккэ куруук ыраас халлааҥҥа өрө көтө сырыттыннар, -- диэн баҕа санаатын тириэртэ.
Философскай наука доктора Виктор Михайлов Суоһааныны өйөөммүн, 10 кинигэтин атыылаһан ылан, дьоҥҥо бэлэх оҥоруом диэн эттэ, атыттар кини үтүө холобурун батыһалларыгар ыҥырда.
Ити курдук, ааптары айбытыҥ алгыстаах, кэпсээбитиҥ кэскиллээх буола турдун диэн ХИФУ профессора Галина Попова-Санаайа, суруналыыс Анатолий Павлов-Дабыл, поэтесса Ольга Корякина-Умсуура, үлэлиир кэлэктиибин аатыттан «Сахарадио» дириэктэрэ Максим Березин, «Бичик» сүрүн эрэдээктэрэ Валерий Луковцев, «Күрүлгэн» литературнай альманах эрэдээктэрэ Афанасий Гуринов-Арчылан о.д.а. эйэҕэс эҕэрдэлэрин, бастыҥ баҕа санааларын эттилэр.
Марианна Тыртыкова
Василий Пак хаартыскаҕа түһэриитэ
