Билигин дойду үрдүнэн үп-харчы кириизиһэ кэллэ диэн хас муннук аайы кэпсэтэллэр даҕаны, саамай тыҥааһыннааҕа, уйулҕаны оонньотор киһи кириизиһэ диэн баар. Дьэ, ону кыайбыт, быстах санаа ухханын тулуйбут, олох тургутар ыарахаттарын уйбут, куһаҕан дьаллыкка киирэн биэрбэтэх киһи ытыктабылга сылдьар. Ол эрэн, чараас уйулҕалаах дьон, олох охсуутун тулуйбакка аһыы утахха убаналлара, киһи киэбиттэн тахсаллара ханна баҕарар баар. Билигин статистика кэпсииринэн, 3000 киһи олорор дьиэтэ-уота суох уулуссаҕа хоно сылдьар хаамаайы, кинилэр улахан аҥаардара сахалар, эдэр дьоннор. Хаһааҥҥыта эрэ оскуоланы бүтэрэн, олох киэҥ аартыгар үктэммиттэрэ, сарсыҥҥыга эрэллээх, элбэх баҕа санаалаах этилэр. Ол ыра санаалара тоҕо ыһылынна, күдэҥҥэ көттө?
Итини ырытан, чинчийэн Иван, Владимир Тарабукиннар «Дьокуускай харах уутун итэҕэйбэт» тэттик кэпсээннэрин кинигэтэ «Бүдүрүйбүт да көнөр» сериянан «Бичик» кыһаҕа тахсыбыта. Бу кинигэ сүрэхтэниитэ соторутааҕыта «Арчы дьиэтигэр» буолан ааста. Иван Тарабукин биир дойдулаахтара, үөлээннээхтэрэ Мэҥэ-Хаҥалас Хотун Төҥүлү олохтоохторо, университекка бииргэ үөрэммиттэриттэн доцент, наука кандидата Валентина Семенова, ХИФУ культурология салаатын устудьуоннара, СР суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Иван Мигалкин, «Күрүлгэн» сурунаалтан Арчылан, дуобат маастара Николай Саввинов, суруналыыс Муттуххай Бороҥ, кыһа Сүрүннүүр эрэдээктэрэ Валерий Луковцев, киэҥ араҥаҕа туһуламмыт литература редакциятын сэбиэдиссэйэ Надежда Андросова о.д.а. бэчээт эйгэтин үлэһиттэрэ мустан, олус истиҥ-иһирэх кэпсэтии, санаа үллэстиитэ таҕыста.
Олох саамай түгэҕин, дьэбэрэтин, омсолоох өртүн ааҕарга, биллэн турар, ыарахан эрээри, улахан куорат дьалхааннаах тэтимэ тэмтэритэ сыһан баран сүрүн герой тыа сиригэр олоҕун оҥосто, дьолун көрдөһө тахсыбытынан айымньы сарсыҥҥыга эрэллээхтик түмүктэнэр. Кинигэ киһи уйулҕатын, санаа оонньооһунун бэргэнник уонна хайдах баарынан чопчу арыйар диэн эттилэр. Ааптар кэпсээннэригэр бэйэ олоҕун түөрэн сырдатар автобиографичнай өрүттээх, бу орто дойдуга олорон ааспыт дьон прототиба баарын сэрэйдибит дэһистилэр саха тылын салаатыгар бииргэ үөрэммит далбар хотуттар. Илиитин араарбакка суруйдаҕына, биллэр суруйааччы буола үүнэн-сайдан тахсарыгар эрэллэрин биллэрдилэр. «Биһиги Уйбааммыт олус сэмэй майгылаах эрээри, кыраайы үөрэтиигэ, Төҥүлү историятын үйэтитиигэ сүрдээх улахан үлэни оҥордо, архыып докумуоннарын хасыһан, кырдьаҕастары кытта кэпсэтэн, элбэх кинигэ таһааттарда, бэйэтин сүрэҕин баҕатынан, тус кыаҕынан», -- диэн дойдутун дьоно сылаас тылларын анаатылар.
Тыл эппиттэртэн биирдэстэрэ, Валерий Луковцев: «Бу кинигэни улахан кылаас оҕолоругар, үөрэнэр ыччакка, устудьуоннарга аахтаран, дьүүллэтэн ырытыахха наада, оччоҕо омсолоох герой холобурун көрөн, онтон үөрэнэн, итинниккэ тиийиэхтэрэ суоҕа. Дьон олоххо тардыһыытын күүһүрдээри, санаата түспүт киһиэхэ эрэл кыымын саҕаары, «Бүдүрүйбүт да көнөр» серияны олохтообуппут баҕар кимиэхэ эмит туһалаах буолуо диэн бигэ эрэллээхпит», -- диэн санаатын эттэ.
Иван Тарабукин тыа сиригэр ынах-сүөһү көрөн, кэлин баһылык солбуйааччытыгар тиийэ улааппыт киһи 42 сааспар диэри тугу да суруйбатаҕым диэн билинэр. Кэргэнин үтүө сабыдыалынан айар дьоҕура аһыллан, номнуо билигин 11 кинигэ ааптара. «Кими да үөрэтэр, иитэр санаам суох, олоххо баары, буолбуту суруйар документалист суруйааччы буолабын», -- диэн сахалыы сэмэйдик этэр. Төгүрүк остуол тула кэпсэтии түмүгэр кинигэ сүрэхтэниитин тэрийбит дьоҥҥо: «Бичик» кыһа, «Арчы» дьиэтин үлэһиттэригэр, биир дойдулаахтарыгар махтанарын биллэрдэ.
Марианна Тыртыкова,
"Бичик" НКК PR менеджерэ
